بررسی شاخص های ناپایداری، هنگام وقوع ناپایداری های شدید با استفاده از داده های جو بالای مشهد

در پیش بینی های عملی هواشناسی، شاخص های بسیاری برای ارزیابی پایداری اتمسفر و پیش بینی ناپایداری بکار می رود. یکی از مسائل مهم، کمبود اساسی مطالعه در این زمینه می باشد. تلاش های کمی برای بررسی این شاخص ها در ایران انجام شده و برای کالیبره کردن و معرفی آستانه ها، کاری انجام نشده است. در این مطالعه، سعی شده است ضمن معرفی پارامترها و شاخص های ناپایداری، جمع بندی کاملی از حدود و آستانه ی آن ها برای پیش بینی انواع ناپایداری ها تهیه شود. بدین منظور، دقت مجموعه ای از پارامترها و شاخص ها، با بررسی آماری سوندینگ های زمان وقوع ناپایداری به طور ویژه برای مشهد محاسبه و بررسی شده است که عبارتند از: شاخص شوالتر، شاخص مجموع مجموع ها و فشار سطح تعادل، آب قابل بارش، عدد ریچاردسون، شاخص صعود li ، شاخص k، sweat، cape و cin. ناپایداری های شدیدی که در طی سالهای 1980 تا 2009 در ایستگاه مشهد رخ داده، براساس معیارهای خاص بین المللی و با استفاده از کدها و روش های دیدبانی جهانی از دفاتر و گزارش های هواشناسی استخراج، و در سه دسته برق، توفان تندری، تگرگ، دسته بندی و استفاده شده اند. روزهایی که این معیارها را نداشته اند، در دسته ای به نام بدون ناپایداری قرار گرفته اند. اگر در یک روز چند پدیده وجود داشت، پدیده ی با اهمیت بالاتر(کد بزرگتر) به عنوان پدیده آن روز انتخاب شده است. برای محاسبه مقادیر شاخص ها، از داده های جو بالا حاصل از ارسال رادیوسوند در ایستگاه مشهد استفاده شده است. این داده ها نسبت به وجود یا عدم ناپایداری شدید تحلیل شده اند و نتایج این تحلیل ها بصورت نمودارهای باکس پلات و نقاط پراکنده برای نمایش بصری روابط و آستانه ها، در ناپایداری های مختلف ارائه شده است. درنهایت آستانه ی هر شاخص برای پیش بینی ناپایداری های مختلف در مشهد معرفی شده، و ترکیب شاخص صعود(li) و انرژی پتانسیل در دسترس همرفتی(cape)، و همچنین شاخص صعود و سطح تعادل، بعنوان بهترین شاخص های ترکیبی معرفی شدند.